Хамгийн бяцхан орон ч хамгийн их хайранд хангалтай уудам. Жижигхэн байх тусмаа тэр зүрхэнд ойр. Вильгельм Мюллер

Sunday, May 11, 2014

Хаадын төр барьсан он

                   Монголын их хаадын төр барьсан он тоолол
1. Чингис хаан (1206-1227)  оны хооронд 21 жил хаан суув.
2. Өгөдэй хаан (1229-1241) оны хооронд 12  жил хаан суув.
3. Гүюг хаан (1246-1248) оны хооронд 2  жил хаан суув.
4. Мөнх хаан (1251-1259) оны хооронд 8  жил хаан суув.
5. Хубилай хаан (1260-1294) оны хооронд 34 жил хаан суув.
                    Монголын бага хаадын төр барьсан он тоолол
6. Төмөр (1294-1307) оны хооронд 13  жил хаан суув.
7. Хайсан (1307-1311)     оны хооронд  4  жил хаан суув.
8. Аюурбарбада  (1311-1320) оны хооронд  9 жил хаан суув.
9.Шадбал (1320-1323) оны хооронд  3 жил хаан суув.
10 .Есөнтөмөр (1323-1328) оны хооронд 5 жил хаан суув.
11 .Асугив (1328-1328 )  оны хооронд  нэг сар хаан суув.
12 .Хүслэн ( 1329-1329) оны хооронд 8 сар хаан суув.
13.Төвтөмөр (1329-1332 ) оны хооронд  3 жил хаан суув.
14 .Ринчинбал (1332-1332 ) оны хооронд  20 өдөр хаан суув.
15 .Тогоонтөмөр (1333-1370)  оны хооронд  37 жил хаан суув.
16. Аюушрида (1370-1378)оны хооронд  8 жил хаан суув.
17 .Төгстөмөр  ( 1378-1388) оны хооронд  10 жил хаан суув.
18 .Энхзоригт (1389-1392) оны хооронд 3 жил хаан суув.
19.  Элбэг  (1393-1399) оны хооронд 7 жил хаан суув.
20. Гүнтөмөр  (1400-1402) оны хооронд  2 жил хаан суув.
21 .Өлзийтөмөр ( 1403-1410 ) оны хооронд  7 жил хаан суув.
22 .Дэлбэг ( 1411-1415) оны хооронд  4 жил хаан суув.
23. Эсэн (1415-1425  ) оны хооронд 10 жил хаан суув.
24. Адай (1426-1438 )  оны хооронд 12 жил хаан суув.
25 .Тайсун (1439-1452) оны хооронд  13 жил хаан суув.
26 .Эсэн тайш (1452-145)оны хооронд 3 жил хаан суув.
27.Маркус (1455-1456) оны хооронд 1 жил хаан суув.
28.Молон (1453-146) оны хооронд  9 жил хаан суув.
29. Мандуул (1463-1467) оны хооронд  4 жил хаан суув.
30.Батмөнх ( 1470-1504) оны хооронд 34 жил хаан суув.
31.Бодь-алаг ( 1505-1547   )оны хооронд  42 жил хаан суув.
32. Дарайсун Гүдэн (1548-1557) оны хооронд 10 жил хаан суув.
33 .Түмэн засагт (1558-1592) оны хооронд 34 жил хаан суув.
34 .Буян (1593-1603) оны хооронд 10 жил хаан суув.
35 .Лигдэн (1604-1634) оны хооронд  30 жил хаан суув.

Боржигин овогт түүх зэрэг олон монгол сурвалжид 34 хаан суусан гэж тэмдэглэсэн байдаг. Энэ нь ойрад хүн хаан суусан учир Эсэн тайшийг хасдаг. Угтаа бол 35 хаан суусан нь байна. Түүхэнд Тулуй 1227-1229 он хүртэл 2 жил, Дөргэнэ хатан  1242-1445 он хүртэл 3 жил, Гүдэн 1248-1249 он хүртэл 1 жил, Хаймиш хатан 1249-1251 он хүртэл 2 жил, Төвтөмөр 1328-1329 он хүртэл 4 сар тус тус төр хамаарсан. Хаан суусангүй. Бага хаад хэмээн нэрийн учир хэдхэн сар төр барьж, удалгүй нас нөгчидөг байсантай холбоотой.

0 comments:

Post a Comment